Câu hỏi: Con nghe thiền sư nhắc đi nhắc lại rằng chúng ta phải buông bỏ, xả ly, không dính mắc. Chỉ có buông bỏ, xả ly, không dính mắc mới đi trên con đường Trung Đạo.
Vậy xin thiền sư chỉ cho con đường buông bỏ, xả ly sự dính mắc đối với bản thân.
Tâm của chúng ta giống như tù nhân. Xã hội bên ngoài giống như ngục tù. Chỉ khi nào chúng ta hiểu được bản chất luôn luôn vô thường hoặc bản chất thường hằng của các Pháp thì lúc đấy mới thoát ra khỏi ngục tù.
Tâm giống như tù nhân mà không thoát khỏi ngục tù thì không thể hiểu được Sự thật Gốc. Trong ngục tù, mọi thứ đều vô thường, luôn luôn thay đổi. Mọi người, mọi sự vật trong môi trường ngục tù đó luôn luôn không được an toàn và bất ổn. Tâm của chúng ta là một tù nhân. Còn ở trong ngục tù thì không thể nào vượt ra khỏi những sự dính mắc.
Khi còn trong ngục tù, tâm của chúng ta với sự hiểu biết của nó thì không khác gì những người khác. Đối với mỗi chúng ta, chúng ta quá quan tâm đến bản thân mình. Chúng ta luôn luôn biết điều gì đó với khái niệm: tôi ta, đàn ông, đàn bà, của tôi, của anh… Sự hiểu biết này của chúng ta không khác nhau là mấy. Chừng nào còn ở trong ngục tù, chúng ta chỉ biết chừng đó mà thôi, không vượt ra ngoài đó được.
Chúng ta đã quen với việc biết như thế và chúng ta dính mắc với sự hiểu biết như vậy. Toàn bộ nhân loại không khác nhau nhiều. Chúng ta cũng có hai con mắt, hai lỗ tai và tâm thức thì giống nhau. Chúng ta có cùng chung sự hiểu biết, trí thông minh chung. Lúc nào chúng ta cũng để ý đến những người xung quanh. Tất cả những cái này đã được huân tập, trở thành thói quen, tập quán của mỗi người. Chúng ta không thể ngưng được những thói quen này vì có sự dính mắc cố hữu ở đó.
Chỉ khi nào chúng ta thực hành, tạo ra được nhiều việc phước thiện thì mới có cơ hội tiếp cận Sự thật.
Chính vì vậy, chúng ta cần thay đổi thói quen của mình. Chúng ta cần hướng tâm tới sự hiểu biết vượt ra ngoài. Chúng ta cần học giáo Pháp của Đức Phật để vượt ra khỏi ngục tù. Chúng ta cần ngưng việc bắt chước, học hỏi lẫn nhau những vấn đề trong cuộc sống. Thay vào đó, chúng ta cần hướng tới học hỏi giáo Pháp của Đức Phật.
Nếu có bắt chước, làm theo thì hãy bắt chước những hoạt động thân, khẩu, ý của Đức Phật, càng nhiều càng tốt.
Chúng ta chỉ học hỏi, làm theo những cái mà Đức Phật đã nói, những quan điểm, thái độ đúng đắn, chánh kiến mà Ngài đã làm cũng như những chỉ dạy của ngài. Đức Phật là người luôn luôn có các hành động thiện và Ngài đã dứt hẳn các hành động bất thiện nghiệp. Làm điều đó có thể khó khăn, nhưng không có nghĩa là chúng ta không thể cố gắng. Khi chúng ta tạo được nhiều việc phước thiện, tức là chúng ta đang làm theo những gì Đức Phật đã chỉ dạy.
Nếu chúng ta có thể thay đổi được các nguyên nhân thì kết quả sẽ thay đổi. Chúng ta sẽ có khả năng làm những điều vượt ra ngoài những giới hạn cũng như khả năng của bản thân. Chúng ta sẽ có được sự hiểu biết vượt ra ngoài những sự hiểu biết thông thường. Nếu chúng ta có thể làm được như vậy thì cuộc sống, hành động của chúng ta trở nên ý nghĩa hơn.
Chúng ta cũng đừng quá thất vọng về bản thân và những điều mình làm. Bản thân chúng ta chỉ là tù nhân, vì vậy phải học cách để thoát ra khỏi bản thân, vượt ra khỏi ngục tù. Chỉ khi nào đi trên con đường Trung Đạo, chúng ta mới có thể giải thoát ra khỏi bản thân, giải thoát khỏi ngục tù.
Tất cả chúng ta cần cố gắng đi trên con đường Trung Đạo, cải thiện bản thân. Để vượt thoát ra khỏi bản thân, chúng ta cũng cần tương trợ, giúp đỡ lẫn nhau trong tiến trình này. Nếu làm được như vậy, việc đi trên con đường Trung Đạo sẽ ngày càng trở nên dễ dàng hơn. Việc đi trên con đường Trung Đạo để giải quyết các vấn đề, không chỉ dành riêng cho chúng ta mà dành cho tất cả mọi người, cho những người có quan tâm.
Tất cả chúng ta cần buông bỏ sự dính mắc của chính bản thân mình. Trong tiến trình này, chúng ta cũng cần để ý tới những người cùng đi trên con đường và điều đó cần được mở rộng, áp dụng cho tất cả mọi người. Chúng ta cần hành thiền vì tất cả mọi người, tạo ra được phước thiện cho tất cả mọi người.
Nếu chúng ta có thể thực hiện những điều như vậy, nó sẽ giúp chúng ta buông bỏ được những sự dính mắc, buông bỏ được bản thân.