Tất cả chúng ta đều sử dụng chúng sinh hữu tình và vô tình với ý niệm vào bản ngã. Chúng ta bị dính mắc vào ai đó hay cái gì đó, một địa điểm, một thời gian cụ thể. Sử dụng cùng với sự dính mắc là sai, là nhân của luân hồi. Sử dụng với sự chánh niệm thì đúng, đó là sự chấm dứt của luân hồi.

Ý niệm về bản ngã có nguyên nhân từ sự vô minh. Sự thật, bản ngã chỉ tồn tại trong tâm, không phải trong thực tế. Vô ngã hay không có ngã là sự thật vĩnh cửu, sự thật tuyệt đối. Vô ngã hay không có ngã là không có ai đó, không có cái gì đó, không có thời gian cụ thể, nơi chốn cụ thể. Bản ngã chỉ là sản phẩm do vô minh và dính mắc tạo thành.

Vì có vô minh và dính mắc, bản ngã mới tồn tại. Với chánh niệm và xả ly, vô ngã trở nên hiển nhiên. Chúng ta cũng nên chấp nhận ý niệm về vô ngã. Chúng ta nên chánh niệm, hay biết vô ngã trên thân và tâm để chứng nghiệm bằng sự thực hành của mình.

Có rất nhiều vấn đề trong cuộc sống và tâm trí bởi vì sự dính mắc và vô minh của chúng ta. Dính mắc vào thời gian, địa điểm, con người, và vật chất là sai. Xả ly khỏi thời gian, địa điểm, con người, và vật chất là đúng.

Thích hay không thích, yêu hay hận, tất cả đều dễ làm với tâm trí, giờ chúng ta nên buông bỏ tất cả các sự thích ghét, yêu hận. Chúng ta nên dừng lại tất cả các hành động của thân và tâm đối với các sự thích ghét yêu hận. Chúng ta nên cố gắng chỉ sử dụng mà thôi đối với các sự thích hay không thích, yêu hay hận này.

Chúng ta quen giữ sự vô minh và dính mắc trong tâm trí. Giờ chúng ta nên giữ sự chánh niệm và xả ly trong tâm. Chúng ta cần cố gắng thay thế vô minh và dính mắc bằng chánh niệm và xả ly.

Giảng dạy về vô ngã khó hơn nhiều so với giảng dạy cách thực hành. Nếu chúng ta cố gắng nói về vô ngã thì chúng ta sẽ thấy việc thực hành trở nên dễ hơn. Giúp đỡ người khác cúng dường, trao tặng tất cả cho người khác là học về vô ngã bằng sự thực hành. Tôi đã và đang giảng dạy cho tất cả mọi người về vô ngã, không chỉ bằng lý thuyết mà còn bằng sự thực hành.

Dạy cho thiền sinh lâu năm và người ở các nước phát triển thì dễ hơn, dạy cho thiền sinh mới, người già thì khó hơn. Bởi vì không nói về vô ngã nên chúng ta nói về bản ngã. Nếu chúng ta cố gắng nói về vô ngã, chúng ta chắc chắn sẽ có năng lực xả ly khỏi bản ngã.

Tất cả chúng ta đều sợ ai đó, hay cái gì đó, thời gian, địa điểm. Bây giờ chúng ta nên sợ làm điều xấu, sợ việc không làm điều tốt, sợ việc không cố gắng thanh lọc tâm. Chúng ta không nên sợ ai đó, hay cái gì đó, thời gian, địa điểm ngụy tạo. Chúng ta chỉ nên sợ làm điều xấu, sợ không làm điều tốt, sợ việc không cố gắng thanh lọc tâm…

Trước khi thiền, tôi không sợ làm điều xấu, không làm điều tốt, không cố gắng thanh lọc tâm. Tôi luôn làm những gì xấu, làm những gì không quan trọng lắm. Bên cạnh nó, tôi không sợ làm điều xấu, không nhấn mạnh làm những điều tốt và quan trọng. Tôi không sợ việc không thanh lọc tâm, nên tâm tôi không được trong sáng.

Vì sợ không làm việc tốt, nên tôi dễ dàng làm đủ loại thiện pháp liên tục trong suốt hơn hai mươi năm qua. Vì sợ làm điều bất thiện, tôi luôn liên tục cố gắng không làm việc xấu trong suốt hơn hai mươi năm qua. Khi mới bắt đầu hành thiền, tôi cố gắng không làm những điều bất thiện nghiêm trọng. Rồi tôi cố gắng không làm ngày càng nhiều việc bất thiện dù là nhỏ.

Trước khi thực hành thiền tôi không biết cách thanh lọc tâm. Sau khi thực hành thiền tôi nhận ra chánh niệm và xả ly là cách tốt nhất để thanh lọc tâm. Tâm đây đây không chỉ của tôi mà của cả gia đình, tổ chức, đất nước, thế giới.

Cái tâm mà chúng ta biết với ý niệm về bản ngã là tâm của tôi, tâm của bạn. Tâm dưới góc nhìn vô ngã thì không có của tôi của bạn, chỉ để sử dụng mà thôi. Chúng ta cần chấp nhận vô ngã để có năng lực sử dụng tâm làm thiện pháp cùng nhau.

Tôi nhấn mạnh sử dụng các hành động của tâm hơn là hành động của thân và khẩu. Tôi có nhiều kinh nghiệm sử dụng các hành động của tâm hơn là các hành động của thân và khẩu. Lời dạy của tôi hầu hết cho tâm trí, do đó người nghèo, người bệnh có thể học từ tôi. Có hơn 500 bệnh nhân tâm thần sống ở trung tâm Thabarwa Thanlyn. Nhờ việc dạy nhấn mạnh vào tâm nên ngay cả bệnh nhân tâm thần cũng phù hợp lắng nghe lời dạy của tôi.

Không nên chối bỏ, chúng ta nên sử dụng mọi người, mọi thời gian, mọi nơi chốn để làm đủ loại thiện pháp với chánh niệm và xả ly. Tôi nhấn mạnh vào sự thực hành xả ly vì hầu hết thiền sinh có dính mắc mạnh mẽ. Vì vậy tôi dạy chánh niệm đi cùng xả ly.

Ngoài Đức Phật, không ai toàn vẹn, hoàn hảo. Nên chúng ta nên chấp nhận nương tựa Đức Phật trong tâm để xả ly ai đó trong tâm. Không có gì hoàn hảo trừ pháp, hay còn gọi là luật tự nhiên, nhân và quả, và bản chất vô thường. Chúng ta nên chấp nhận pháp, hay còn gọi là luật tự nhiên, nhân và quả, và bản chất vô thường để xả ly khỏi những quy định được tạo tác của một quốc gia. Vì chúng ta hiểu về Đức Phật nên chúng ta hãy sử dụng tăng đoàn, thiền sư để xả ly khỏi bản thân và người khác.

Hướng dẫn hành thiền sáng 17/8/2023 của thiền sư Ottamathara – Khoá thiền 7 ngày (11/8-17/8) tại chùa Pháp Vân, Hà Nội